Papa in een samengesteld gezin
Inspiratie voor vaders > Papa in een samengesteld gezin
In het kort:
- Een samengesteld gezin is anders dan een traditioneel gezin.
- Een ouder en een plusouder hebben een andere rol.
Foto Home-Start Vlaanderen
Een samengesteld gezin?
Een samengesteld gezin is een gezin waarbij minstens één van de partners minstens één kind uit een vorige relatie heeft. Een samengesteld gezin is anders dan een ‘gewoon gezin’, om verschillende redenen:
- Je hebt als partners ervoor gekozen om samen een nieuw leven op te bouwen. De kinderen hebben meestal niet gekozen voor die partner en voor alle veranderingen die daarmee gepaard gaan.
- Jij en je partner hebben elk een andere relatie met het kind. Als ouder heb je een bloedband en kan je misschien meer verdragen van je kind. Voor je partner ligt dat mogelijk helemaal anders. Dat is normaal.
- In een samengesteld gezin brengt elk zijn eigen gewoontes uit het vroegere gezin mee. Bijv. op hoeveel graden staat de thermostaat? Ontbijt je allemaal samen of apart? Eten kinderen hun bord leeg of mogen ze stoppen als ze genoeg hebben? Je wil graag als ouder voorspelbaarheid en structuur bieden, en gewoontes voortzetten zoals het vroeger was, terwijl de plusouder (en eventueel diens kinderen) het mogelijk anders willen.
- Afhankelijk van de verblijfsregeling zijn de kinderen niet altijd aanwezig, of zijn niet alle kinderen evenveel aanwezig. Elke verhuisbeweging vraagt telkens opnieuw een aanpassing. Lees ook het artikel over de band met je kind na scheiding.
- Een samengesteld gezin komt er na een scheiding of een overlijden. Dit zijn vaak verlieservaringen. In een samengesteld gezin zijn er verschillende ritmes van rouw en verbinding. Bijvoorbeeld: de partners willen bij het begin van de relatie liever niets anders dan inzetten op verbinding en activiteiten samen, terwijl de kinderen nog rouwen over de scheiding.
- Voor minstens één van de kinderen is er een andere ouder waarmee het kind onlosmakelijk verbonden is. Zelfs al is die ouder niet aanwezig door contactbreuk of een overlijden. Er loopt een onzichtbaar lijntje naar die ouder (loyaliteit). Kinderen moeten voelen dat ze die andere ouder ook graag mogen zien, anders komt er geen ruimte om een goede band met de stiefouder op te bouwen. Lees hierover meer.
Lees op goedgezind.be meer over de uitdagingen van een samengesteld gezin.
Een ouder en plusouder hebben een andere rol
Een ouder en plusouder hebben een andere rol in het samengesteld gezin.
Ben je de ouder?
Kinderen hebben nood aan veiligheid en verbinding: ben je er voor mij? Zeker bij grote veranderingen zoals een scheiding of het vormen van een nieuw gezin.
Als ouder ben jij ook degene die verantwoordelijk blijft voor de opvoeding van je kinderen. Soms is dat niet gemakkelijk door het schuldgevoel (‘ze hebben al zoveel meegemaakt’), het gemis (‘ik zie ze al zo weinig, ik wil geen conflict in de weinige tijd die we met elkaar doorbrengen’) of de concurrentie met de ex-partner (‘daar mogen ze wel cola drinken voor de TV’). Toch is het jouw rol als ouder. Je kan niet verwachten dat jouw kinderen je partner leuk vinden; het is wel jouw taak om te reageren als ze zich bijvoorbeeld onbeleefd of onrespectvol gedragen. Lees ook het artikel over partners in een samengesteld gezin.
Ben je de plusouder?
Als stiefouder is het niet altijd duidelijk welke rol je precies hebt. Je leeft samen met je stiefkinderen, maar je bent hun ouder niet. Het is niet vanzelfsprekend dat jij stukjes van de opvoeding op je neemt. Het is wel nodig dat je erkent dat je partner kinderen heeft en dat er tijd, ruimte en energie naar dat ouderschap gaat. Veel plusouders hebben nood aan regels en structuur. Toch is het geen goed idee om als stiefouder een disciplinerende rol in de opvoeding te nemen. Als jij ergens last van hebt wanneer je met de kinderen samen bent, bespreek dit met je partner. Je kan samen uitzoeken hoe je dit kan aangeven aan de kinderen zodat jullie elkaar beter leren kennen en je beter kan aanpassen. Lees ook het artikel over partners in een samengesteld gezin.
Luistertips
Beluister hier de podcast van radio 2 'Nieuw samengesteld gezin, waar is de handleiding?' of de podcast van Cindy Schepers over ergernissen aan je stiefkinderen en de opvoedstijl van je partner.
Ga hiermee aan de slag
Tips voor ouders
- Plan als ouder tijd afzonderlijk in met de kinderen, zonder je nieuwe partner. Doe bijvoorbeeld samen dingen die je vroeger ook deed. Heb daarna extra oog voor je partner en erken dat die zich mogelijk buitengesloten voelt.
- Ga samen in gesprek over de gewoontes die jullie vroeger hadden in het gezin en wat je kind misschien mist.
- Maak samen een tijdslijn wat er allemaal gebeurde sinds de scheiding. Zijn er zaken gebeurd waar je kind nog boos, verdrietig, teleurgesteld… over is? Geef erkenning aan dat gevoel (bijv. ‘dat moet heel lastig voor jou zijn’). Laat het gevoel bestaan en toon dat je er voor je kind bent.
- Soms hebben die gevoelens van kinderen te maken met loyaliteit naar hun andere ouder. Dat is voor jou niet altijd gemakkelijk, zeker wanneer je voelt dat er onrecht is aangedaan door je ex-partner. Voor kinderen is het wel belangrijk dat ze beide ouders graag mogen zien.
Tips voor plusouders
- Je kunt werken aan wederzijds vertrouwen en respect in de relatie met je stiefkinderen door elkaar te begroeten, een vraag te stellen of iets te vertellen.
- Als je bepaald gedrag van je stiefkinderen lastig vindt, neem dat dan serieus en onderzoek wat het precies is dat je lastig vindt. Bespreek dit met je partner en zoek samen uit hoe je respectvol met elkaar kan omgaan en dit kan aangeven aan de kinderen.
- Niet alle kinderen staan met open armen een stiefouder op te wachten. Probeer het niet persoonlijk te nemen als je stiefkind afstandelijk doet. Dat is niet gemakkelijk, dus zoek hiervoor steun bij je partner of mensen buiten je gezin. Een band opbouwen doe je door het signaal te geven dat je je stiefkind wil leren kennen en geïnteresseerd bent. Laat aan je stiefkind weten dat je deur openstaat, het kind kan kiezen of het door die deur gaat of niet. Lees hier meer over.
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met:
Cindy Schepers, auteur van het boek 'Relatiestress in je samengesteld gezin'
